وکیل کیست؟

همه اشخاص در مقابل قانون و مراجع دادگستری مساوی هستند. در راستای تضمین قانونی اصل برابری، رفتار برابر و یکسان با همه اشخاص در مراجعهمه اشخاص در مقابل قانون و مراجع دادگستری مساوی هستند. در راستای تضمین قانونی اصل برابری، رفتار برابر و یکسان با همه اشخاص در مراجع قضایی، شبه قضایی و اداری، شرط ضروری دادرسی عادلانه است. به این منظور، همه افراد بدون تبعیض از هر حیث از قبیل جنسیت، نژاد، رنگ، زبان، دین، عقاید سیاسی و دیگر ویژگی‌ها از حق دادخواهی و دادرسی عادلانه برخوردارند.
اشخاص حق دارند از بدو تا ختم فرایند دادرسی در کلیه مراجع رسیدگی‌کننده، اعم از مراجع قضایی و شبه قضایی آزادانه وکیل انتخاب کنند. تحمیل وکیل یا تحدید حق آزادی انتخاب وکیل ممنوع است.
در نظام اسلامی وظیفه وکلا دفاع از موکل در جهت احقاق حق است و با توجه به نقش مهمی که وکلا در نظام قضایی و اجرای عدالت بر عهده دارند، باید از تعقیب به سبب دفاع از حقوق موکل مصون بوده و بتوانند به‌صورت مستقل و فارغ از هرگونه فشار سیاسی داخلی و خارجی، تهدید و آزار و اذیت به فعالیت بپردازند.
وکیل کسی است که از طرف شخص دیگری – اعم از حقوقی یا حقیقی – به موجب عقد وکالت برای انجام کاری مأمور می‌شود.

وکالت عقدی جایز است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود می‌نماید. وکالت دهنده را موکل و وکالت گیرنده را وکیل می نامنند. در دادسراها و دادگاهها پیگیری پرونده و دفاع ، توسط خود شخص و یا توسط وکیل دادگستری و به وکالت از طرف موکل انجام می شود ، وکالت در دادگاهها و دادسرا ها توسط وکیل دادگستری انجام می شود.وکیل دادگستری در کلیه مراحل رسیدگی به پرونده های حقوقی و کیفری می تواند حضور داشته باشد و هر شخص می تواند با مراجعه به وکیل دادگستری در هر یک از مراحل دادسرا، دادگاه کیفری ،دادگاه انقلاب، دادگاه حقوقی ، دادگاه خانواده ، اجرای احکام حقوقی ، اجرای احکام کیفری ، دادگاه تجدید نظر استان و دیوان عالی کشور،دیوان عدالت اداری و … به وکیل دادگستری وکالت اعطا نماید.

انواع وکالت:

الف) وکالت مطلق: یعنی این‌ که شخصی را برای تمام امور وکیل کند و این وکالت شامل امور اداری و مالی موکل می‌شود مثل فروش و یا خرید و یا پرداخت هزینه خانواده که در این قسم اعمال وکیل نیاز به اجازۀ موکل ندارد.

ب) وکالت مقید: در این نوع وکالت، مورد وکالت مشخص و معین است و وکیل باید در همان مورد معین، عمل نماید. مثل خرید خانه یا فروش ماشین.

وکالت در دادگاهها:

با توجه به اینکه اقامه دعوی حقوقی و یا کیفری نسبت به هر موضوعی معمولاً یکبار قابلیت طرح را دارد مگر موضوعات و یا مواردی که از این قاعده مستثنی هستند لذا کسب اطلاعات لازم از طریق مشاوره حقوقی و یا انتخاب وکیل دادگستری در اقامه دعوی و یا دفاع در قبال دعوی مطروحه می تواند در حل مشکلات بوجود آمده مفید باشد، البته مشاوره با وکیل فقط مختص بروز مشکلات حقوقی نبوده و حتی قبل از اقدام به امری و پیش آمدن مشکلات ، می توان با وکیل مشاوره داشته و علاج واقعه را قبل از وقوع نمود.

اعطای وکالت ممکن است به یکی از طرق ذیل صورت گیرد :

وکالت تعینی: وکالتی است که از طرف شخص به وکیل تعینی و انتخابی خود ارجاع می گردد که ممکن است وکالت حسب مورد به وکیل پایه یک دادگستری و یا به وکیل پایه دو دادگستری داده شود.

وکالت معاضدتی: وکالت معاضدتی وکالتی است که در موضوعات حقوقی از طرف کانون وکلا یا مرکز امور مشاوران حقوقی ، وکلا و کارشناسان قوه قضاییه به وکیل دادگستری ارجاع می شود.

وکالت تسخیری: وکالتی است که از طرف دادگاهها در امور کیفری برای دفاع از متهم در جرائمی که مجازات آن بر حسب قانون قصاص نفس ، اعدام ، رجم ، حبس ابد می باشد ، به وکیل دادگستری ارجاع می شود و چنانچه متهم شخصاً وکیل معرفی ننماید ، تعیین وکیل تسخیری برای او الزامی است مگر در خصوص جرائم منافی عفت که متهم از حضور یا معرفی وکیل امتناع می نماید.

 وکالت اشخاص حقوقی حقوق عمومی: وزارتخانه ها ، موسسات دولتی و وابسته به دولت ، شرکتهای دولتی ، نهادهای انقلاب اسلامی و موسسات عمومی غیر دولتی ، شهرداری ها و بانکها می توانند علاوه بر استفاده از وکیل دادگستری از اداره حقوقی خود یا کارمندان رسمی خود تحت شرایطی به عنوان نماینده حقوقی استفاده نمایند و می بایست معرفی نامه نمایندگی حقوقی به مراجع قضایی ارائه نموده و حدود اختیارات نماینده نیز مشخص باشد.

 وکالت اشخاص حقوقی حقوق خصوصی: نظر به اینکه اعطای نمایندگی حقوقی از سوی شرکتهای خصوصی جهت اقامه دعوی ، دفاع و پیگیری پرونده در دادگاهها و دادسراها پذیرفته نیست لذا شرکتها می توانند با اعطای وکالت به وکیل دادگستری نسبت به اقامه دعوی ، دفاع و پیگیری امورات خود در محاکم ، توسط وکیل دادگستری اقدام نمایند.